De oorsprong van ... Verloren Maandag
De meeste mensen in Antwerpen en omstreken schuiven dan aan voor een dampend worstenbrood en zoete appelbollen. Het is een hartverwarmend gebruik, waarvan niemand eigenlijk echt de oorsprong kent, al zijn er tientallen ‘zogezegde’ verklaringen.
Tijd voor wat duiding...
Zo doet een verhaal de ronde dat de ambtenaren de eerste maandag na Driekoningen hun eed aflegden, gevolgd door een feest dat betaald werd door de stad. Om dat feest betaalbaar te houden, kregen de ambtenaren een goedkoop vleesbroodje te eten.
Een andere versie vertelt het verhaal van de havenarbeiders in de Antwerpse haven die de bewuste maandag op kosten van de natiebazen mochten drinken. Daarbij kregen ze een hapje, bestaande uit onverkoopbaar vlees en brood. Deze ‘havenhap’ werd ‘verloren brood’ genoemd en zou dan ook meteen aan de basis liggen van de naam ‘Verloren Maandag’.
Maar de meest aannemelijke verklaring zou terug te brengen zijn tot de gilden aan het begin van de 18de eeuw. De gilden organiseerden de eerste maandag na Driekoningen hun nieuwjaarsfeest, waardoor er een ganse dag niet gewerkt werd en het voor de werklieden eigenlijk een ‘Verloren Maandag’ was. Ook las men in de voormiddag aan de Antwerpse Lakenhal (aan de Grote Markt) het gildenboek voor, waarna ook de nieuwe gildenleden hun eed moesten afleggen. Na deze gebeurtenis trok iedereen naar de lokale herbergen om de eedafleggingen te vieren. De herbergiers wilden die klanten uiteraard zo lang mogelijk binnen houden, om die dag goed geld te verdienen.
Daarom boden ze hun klanten een dorstbevorderend, zout hapje aan. Dat bestond uit goedkope en vette worst, omhuld met deeg om het vet op te slorpen. Wanneer het deeg het vet geabsorbeerd had, werd dat aan de honden gegeven en de klanten van de herbergen verorberden de worst. Later, in tijden van voedselschaarste, werd ook het deeg mee opgegeten en daar had je dus het worstenbrood.
Ook al is de eedaflegging van de gilden al lang verleden tijd, culinaire gewoontes blijven vaak wel verder leven. Vandaar dat bij de meeste gezinnen in Antwerpen en omstreken vanavond worstenbroden op het menu zullen staan. Voor de zoetebekken zijn er dan ook nog appelbollen aan het gebruik toegevoegd.
Staan er bij jou ook worstenbroden en appelbollen op het menu vandaag? Dan kan je deze lekkernijen gaan halen bij je warme bakker, of je kan ze uiteraard ook zelf maken!
Wil je zelf worstenbroden maken? Probeer dan deze recepten:
Smakelijk en veel bakplezier!