Ontkurkt - De olijke tweeling

Tip 1: Samen gezelliger

Waarom zijn beide soorten nog zo onbekend, alhoewel ze zo’n heerlijk sexy doopnaam dragen? De kans is groot dat u ze al wel geproefd heeft, maar zonder het te beseffen. Beide variëteiten zijn namelijk in eerste instantie mengdruiven, witte meiden-voor-alle-werk. Slechts zelden treffen we individuele cuvees aan, dus flessen waarin elke druif solo slim speelt. Het meest frequent verdwijnt de tweeling Roussanne en Marsanne zoals in de Rhône samen in de fles, of wordt gekoppeld aan andere witte variëteiten waaronder Viognier, Vermentino of Chardonnay. Heel speciaal en minder bekend: zowel Roussanne als Marsanne mogen wettelijk tot 15% uitmaken van de totale mix in de rode (!) AOC Hermitage. Wit helpt rood: het is een fenomeen dat we ook elders vaker zien.

Tip 2: Roussanne, de Grillige

Laten we starten met Roussanne, een nobele druif die vooral populair is in de klassieke Rhône (Hermitage, Crozes-hermitage, Saint-Joseph, Saint-Péray en Châteauneuf-du-Pape), maar ook in de Provence en eigenlijk het ganse Franse zuiden wordt geteeld, tot in de Languedoc-Roussillon. Buiten deze heimat vinden we ook aanplant in de Savoie en Italië (Liguria enToscane), maar ook steeds vaker in de Nieuwe Wereld, met name Australië, Zuid-Afrika en Californië. Roussanne is nochtans geen makkelijk druifje, want ze geeft o.a. onregelmatige opbrengsten, blijkt hypergevoelig voor wind of droogte en wordt vaak geplaagd door wingerdziekten zoals meeldauw of rotting. En dat zijn maar een paar groeigrillen. Waarom wijnbouwers dan toch loyaal blijven tegenover deze soms problematische soort? Omdat het grote voordeel van Roussanne ligt in haar unieke, geschakeerde parfum en zeer sappige fraîcheur. Bovendien kan Roussanne ook mooi ouderen op fles. Drie kwaliteiten waar wijnmakers graag voor vallen.

Tip 3: Aromatische acrobaat

Valt Roussanne moeilijk in het glas herkennen? Wie bvb. zo’n witte Rhône-blend met veel Roussanne in het glas krijgt, ontdekt vaak impressies van kamperfoelie, meidoorn, iris, abrikoosjes, peer, gekonfijte vruchten en - naarmate de wijn rijpt - ook van kruidenthee, wilde bloemen, noten en honing. Vooral aromatisch drukt Roussanne haar stempel. Het geheel zal zelden echter de zwaar worden, maar altijd in balans en met voldoende frisse zuren. Uiteraard zal Roussanne in warmere microklimaten bodyrijker worden, in koelere groeicondities floraler en eleganter. Maar nogmaals: deze druif kan zich op fles ontwikkelen. Mijn collega Oz Clarke stelt terecht dat een Roussanne-gedomineerde wijn zich doorgaans prima laat drinken gedurende de eerste 3 à 4 jaar, dan even een ‘dumb phase’ inglijdt want zich aromatisch sluit, maar vanaf zijn 7 jaar weer complexer wordt. Uiteraard gaat het dan om de betere cuvees, niet om basiswijn. 

Tip 4: Marsanne, Miss Rhône

En wat met zus Marsanne, voorlopig toch nog wat in de schaduw van de bekendere Roussanne, alhoewel qua aanplant in opmars? Dit druivenras stamt oorspronkelijk uit de noordelijke Rhône, maar waaierde op zijn beurt uit naar de zuidelijke Rhône, Californië en Australië (Victoria) en komt ook, weliswaar onder synonieme benamingen, voor in Zwitserland (Wallis), Spanje en de VSA (Washington State). Ook in de Savoie en Languedoc staat Marsanne aangeplant, waar ze dikwijls tot een smakenduetje wordt verleid met Viognier. Marsanne speelt als druif echter vooral een steeds grotere rol in de Rhône en appellaties als Hermitage, Crozes-Hermitage, Saint-Joseph en sommige Côtes du Rhône blanc, terwijl ze in Saint-Péray zowel voor de productie van ‘stille’ als sprankelende wijn wordt ingezet. 

Tip 5: Snel een oudje

Alhoewel Marsanne in se misschien minder temperamentvol en ‘nobel’ is dan Roussanne - want: groeit vlotter, levert hogere rendementen - blijkt het ook geen katje om zonder handschoenen aan te pakken. Marsanne is vooral kieskeurig. Groeit ze in omstandigheden die té heet zijn, dan wordt ze meteen overrijp en slap. In een te koud klimaat rijpt ze onvoldoende en produceert platte, neutrale wijn met weinig diepgang.

Wijn op basis van - of met een hoge dosis - Marsanne, geeft meestal impressies van (witte en gele) perziken, peer, gekonfijte citrus of meloen, is qua textuur zelfs olieachtig, en wordt bij het rijpen nog voller van smaak met honingtoetsen, kweepeer en amandelpasta. Het hoge alcoholpercentage kan soms wel als stoorzender werken. En: Marsanne veroudert in regel véél sneller dan Roussanne, dus wordt beter jonger ontkurkt.